භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ස්ථානයද අස්ථානය දන්නා සේක, හෙවත් හේතුවද අහේතුවද දන්නා සේක. ඇති වන දේ ඇති වීමටත් ඇති නොවන දේ ඇති නොවීමටත් ඇත්ත ඇති සැටියෙන්ම පවතින හේතුව හෙවත් යථාභූතය දන්නා සේක. තථාගතයන් වහන්සේ ඒ ඒ දේ සිදුවන හේතුව නිවැරදිවම දන්නා සේක.

අනාගත වංශය - මෛත්‍රී බුදුන්වහන්සේගේ බුද්ධත්වය


පළමු කොටස 


ඒ මහා පුරුෂයා‍ණෝ..

ඒ මහා පුරුෂයා‍ණෝ මහණව ප්රාතිමොක්ෂ සංචර සිලාදී සියලු සිල් ඉටා ගැන්මෙන් සංවර සමදානයට කොට ගංගා යෙහි ගැලි ජල ස්නානය කිරිමෙන් ශරිරය සෘතු ගන්වා වන්ද්රගමුඛි නම් අගමෙහෙසුන් බිසවුන් විසින් දෙනලද දිව්යු ඔජස් බැහු මි කිරි පිඬු බත වළඳා නාග භවනයට යන පරිද්දෙන් රන්තලිය උඩුගං බලා හැර පුෂ්ප එල පල්ලවයෙන් සැරසුනාවු වන ලැහැබක දිවා විහාර කොට සවස් වේලෙහි රන් වන් සුවද මල් තුවටුවෙන් ගිලිහි සිවුර මත්තෙහි වැටෙන්ට වන්කල්හි නාග සුපර්ණාදින් විසින් මල් සුවඳ ආදියෙන් පුජා කරන්ට වන් කල්හි , දසදහසක් සක්වළ සැලෙන්ට වෙවුලන්ට පටන්ගත් කල්හි ,දෙවියන් විසින් සරහා පිළියෙල කරණලද මාර්ග යෙන් දිව්යත බ්රානහ්ම සමුහයා වීසින් පිරිවරන ලදුව ගොස් දක්ෂිණ දිශාහාගයෙන් නාගශ්රී‍ බොධි සමිපයට පැමිණ තුන් යළක් පැදකුණු ‍කොට පරික්ෂාකරණ ලද අවිජහිත අචල සථානයෙහි එක්තරා පුරුෂයකු විසින් එළවන ලද හිතණ අටමිටක් ගෙණ අග අල්වා සලා එකෙණෙහි පොළොව පළාගෙණ පැනනැංගාවු ඒ අපරාජිත පර්යාංක යට පැණ නැඟී මනාව පිහිටි නාග ශ්රීව බෝකඳ පිටට කොට නැගෙණහිරට මුහුණලා මාගේ සම් මස් නහර ඇට වියලි සුණු විසුණුවයේ නමුත් බුදුව මිස මේ අස්නෙන් නො නැහෙමියි යන චතුරංග සමන් වාගත වීර්යාෂ්ඨානය කොට වීදුරසුන මුදුනේ හිඳිනාහ.

එසමයෙහි වශවර්ති මාරයා තමාගේ දිව්යු ලොකයෙහි සිටියේම මහබෝසතාණන් උතුම් බොධි පර්යං්යු කය පැනනැගි සර්වඥතා ඥනයට නොපැමිණ පර්යංුම කය නෙහරිමි යි හුන්නවුන් දැක “අජිත කුමාරයා මාගේ විෂය ඉක්මෙනු කැමැත්තේය. දැන් මම ඔහු මාගේ විෂයෙන් හික්ම විය නොදෙමි’’යි මාරසෙනාව ගෙණ සක්වල මුව විටට බැස බලන්නේ මහාපුරුෂයාණන්ගේ ආනුභාව හා මෛත්රීග පිඬක් බඳුවු ශ්රී මුඛය දැක භයින් වෙවුලා පැරැද තමමාගේ දිව්ය ලොකයට ම යන්නේය. එකෙණෙහි පණස් යොදුනක් පමණ ඇති සහසු රශ්මීන් හෙබියාවු සුර්ය් මණ්ඩලය නිම් වලල්ලෙහි ගෙණ මහා සමුද්රබ යේ ගළන්නාවු සවර්ණ චක්ර යක් මෙන් අස්ත පර්වතයට යමින් සිටිනේය . උණු පණස් යොදුන් පමණ ඇති ප්රසභා සමුහය වීහිදු වන්නාවු චන්ද්රය මණ්ඩලය සියලු චක්රුවට ගර්භ ක්ෂිර සාගරයෙහි ගළන්නාක් මෙන්ද නිම් වලල්ල අල්වා ගෙණ ආකාශ පථයට නඟන් නාවු .රථ චක්රවයක් මෙන්ද නැගෙණහිරි සක්වළ මුව විටින් නැ‍ඟෙමීන් සිටිනේය.

එසඳ මහබොධිසත්ත්වයෝ චක්රේවාට මඬ්යකයෙහි තමන්ගේ රන් වන්වු ශරීරාලොකයෙන් ඒ ප්රචදෙශය රන් රසයෙහි ගළන්නාක් මෙන් බබුලුවමින් ඉදිනාහුය, බ්රරහ්ම ශක්රය සුයාම සන්තුෂිතාදි දෙවියෝ මහබිනික්මන් නික්මෙන වෙලෙහි මෙන් ධවල ච්ඡත්රශ වීජයුත්තර ශඩ්බ දිව්යෂ චාමර දිව්යෙ තාලවණට ගෙණ සිටිනාහ. සමහර දේවතා කෙනෙක් රත්න තොරණ මාලවන් ගෙණ පිරිවරා සිටිනාහ . 

සමහර දේවතා කෙනෙක් මීණිදඬු වැට ප්රහදිප මාලාවන් ශේණ පිරිවරා සිටිනාහ. සමහර දේවතා කෙනෙක් රජතාදාස මාලාවන් ගෙණ පිරිවරා සිටිනාහ .සමහර දෙවතා කෙනෙක් සවර්ණ කදලිමාලාවන් ගෙණ පිරිවරා සිටිනාහ . සමහර දේවතා කෙනෙක් මාණික්යලදාස මාලාවන් ගෙණ පිරිවරා සිටිනාහ . සමහර දේවතා කෙනෙක් සර්වරත්නමය ආදෙස මාලාවන් ෙගණ පිරිවරා සිටිනාහ. සමහර ෙදවතා ෙකෙනක් මාණික්ය ප්රාදීප මාලවන් ෙගණපිරිවාරා සිටිනාහ . සහර දෙවතා කෙනෙක් මත්ස්ය යුවල මාලාවන් ගෙණ පිරිවරා . සමහර දේවතා කෙනෙක් ධජ පතාකා මාලාවන් ගෙණ පිරිවරා සිටිනහ. සමහර දේවතා කෙනෙක් කල්ප වෘක්ෂ මාලාවන් ගෙණ පිරිවරා සිටිනාහ .සියලු දස දහසක් සක්වළ දේවතාවෝ මඟුල් වෙස් ගෙණ දිව නැටුම් දිව ගී පවත්වමින් සිටිනාහ. එසේම දිව සුවඳ මල් සුවඳ සුණු සුවඳ දුම් ආදියෙන් පූජා කරන්නාහ. සියලු ආකාශ තලය මහත්වූ වැසි වර්ෂාවෙන් පිරි ගියාක් මෙන් දිව සුවඳ මල් වැස්සෙන් අතුරු නැති වන්නේය. එසඳ මහා පුරුෂයාණන් වහන්සේ චක්රෝවාට පර්වතය නැමැති තිරයෙන් වටකරණ ලද තාරකා නැමැති මාණික්ය් කර්මාන්ත කරණ ලද ආකාශ නැමැති වියන් ඇති සකල රාත්රිරයෙහි දිලියෙන්නාවූ චන්ද්රා මණ්ඩල නැමැති ප්රතදීප ඇති චක්රරවාට ගර්භ නැමැති රත්න මණ්ඩප මඬ්යරයෙහි බොදිදෘම නැමැති. මරකත මාණික්ය‍මය ඡත්රමයකින් යුක්තවූ වජ්රායසන මස්තකයෙහි නාටක ස්ත්රීකන් සහිත දිව්ය මනුෂ්යන පර්ෂත් පිරිවරා වැඩහුන් සේක්ම ප්ර ථම යාමයෙහි පූර්වෙනිවාසානුස්මෘති ඥානය සමධිගමය කොට මධ්යමම යාමයෙහි දිව්යංූ චක්ෂුරභිඥානය ප්රමතිවෙධයකොට පශ්චිම යාමයෙහි ද්වාදශාංග ප්රමතිත්ය්සමුත්පාදක චක්රඥය අනුලොම ප්රධතිලොමාදි වශයෙන් සම්මර්ෂණය කෙරෙමින් අරුණොද්ගමන වේලාවෙහි සියලු දස දහසක් සක්වළ එකනින්නාද කොට දශබල චතුර් වෛශාරද්යාවදී සියලු ගුණ සමූහයෙන් හෙබියාවූ සර්වඥාතාඥානය ප්රාතිවෙධය කරණ සේක.

එකෙණෙහි පුතිසන්ධි ග්රවහණයෙහි මෙන් දෙතිස් මහා පූර්ව නිමිත්ත පහළ වන්නේය. සියලු දස දහසක් සක්වළ වටකොට අකුලුවා දමාලූ මල්වටක් මෙන්ද, ඝන කොට හසුරුවා බඳනා ලද මල් කළඹක් මෙන්ද මනාකොට සරහනලද මලස්නක් මෙන් ද සරහා පිළියෙල කරණ ලද්දේ වන්නේය. මෙසේ සියලු ලොව එකනින්නාද එකනිර් ඝොෂ කොට ඒක සාධුකාර. එකෝත්සව එක මංගල්යන, එකශ්රී සෞන්දර්ය්ෙමායෙන් යුක්තකොට පුතිවෙධ කරණ ලද සර්වඥතාඥානය ඇති ඒ මෛත්රීා සර්වඥයන් වහන්සේ ‘‍අනෙක ජාති සංසාරං’ යනාදීන් ප්රීරති වාක්ය පවත්වන සේක. මෙසේ ඒ මෛත්රීධ සර්වඥයන් වහන්සේ ගේ සම්යාක් සම්බොධිය දක්වා දැන් උන්වහන්සේගේ දම්සක් පැවතුම් සූත්රේදෙසනාව දක්වන්නාවූ සර්වඥයන් වහන්සේ :-
උපෙත්වා උය්යාමන චරං, ඵුල්ලං නාගවරං ජිනො
අනුත්තරං ධම්මවක්කං, එවං සො වත්තයිස්සති
යනාදීන් වදාල සේක.

මෛත්‍රී නම් සම්ය ක් සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ බොධිදෘම සමීප යෙහි ම නොයෙක් කෙළලක්ෂගණන් සමාප්ත්තියට සමවදිමින් සත් සතිය ඉකුත් කොට අටවෙනි සප්තාභයෙහි ධර්මගම්භිරත්වය ප්ර ත්යුවෙක්ෂා කරණසේක් බ්ර හ්මාරාධනාව නිසා මුල පටන් අග දක්වා සර්වප්රවකාරයෙන් පැලි පිපී ගියාවූ මල් ඇති නන්දනොද්යාානය හා සමාන වූ ඉසිපතන නාගවනොද්‍යානයට වැඩ ශ්‍රර මණ බ්රා‍හ්මණ දිව්යප මාර බ්රවහ්මාදීන් විසින් නොපැවැත් විය හැකි උතුම් වූ දේශනා චක්ර්ය පවත්වන සේක.


දෙවන කොටස 



එසමයෙහි මනුෂ්යයෝ ද සියලු දස දහසක් සක්වළ දෙවි‍යෝ ද බණ අසනු පිණිස රැස් වන්නාහ. මනුෂ්යු පර්ෂද වටින් සියක් යොදනෙක පැතිර සිටිනාහ. දිව්යන පර්ෂද සක්වළ ගබ පුරා සිටිනාහ. මෙබඳු වූ දිව්යැ මනුෂ්යඅ පර්ෂත් මඞය‍හුයේ වැඩහිඳ මෛත්රිෂ සම්යඳක් සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ :

“දුක්ඛං දුක්ඛ සමුප්පාදං, දුක්ඛස්සව අතික්කමං

අරියං වට්ඨඞ්ගිකං මග්ගං, දුක්ඛුපසමගාමිනං.”

යනාදි ක්‍රමයෙන් දක්වනලද දම්සක් පැවතුම් සූත්‍ර ධර්මදෙශනාව කරණ සේක.
මෙසේ ත්‍රි පරිවෘත්තයක් ඇති, ද්වාදශාකාරයක් ඇති දුක්ඛ සත්‍යය, සමුදය සත්‍යය, නිරොධ සත්‍යය, මාර්ග සත්‍යය යන චතුරාර්ය සත්‍ය සඞ්ඛ්යාත නිරුත්තරවූ ධර්මචක්‍රය. මෛත්රීය සම්යතක් සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ යථොක්තවූ දිව්යඨ මනුෂ්ය‍ පර්ෂත් මධ්යෛයෙහි වැඩහිඳ පවත්වන සේක. ඒ දම්සක් පැවතුම් සූත්රය දෙශනාව කරණ සමයෙහි සත්ත්වසන්තානගත කෙලෙස් නැමැති සතුරන් නසන හෙයින් ලොකනාථ වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ ඒ දම්සක් පැවතුම් සූත්ර දෙශනාව කරන්නාවූ ස්ථානයට රැස්වූ හාත්පසින් සියක් යොදුන් පැතිර සිටියාවූ මනුෂ්‍යයන් අතුරෙන් කෙළ ලක්ෂයක්. මනුෂ්‍යයයන් ක්ලේශ බන්ධනයෙන් සංසාර බන්ධනයෙන් භව බන්ධනයෙන් මුදා එක ම දෙශනාවෙන් සතර මඟ සතර ඵලයට පමුණුවා අමාමහනිවන් දක්වන සේක. සක්වළ ගබ පුරා සිටි දෙවියන්ගෙන් මාර්ගඵල ලැබ අමාමහනිවනින් දුටු දෙවියෝ මෙතෙකැයි ගණන් නැත්තාහ. මෙසේ දම්සක් පැවතුම් සූතු දෙශනාව දක්වා ....දැන් ශංඛ නම් චක්රලවර්ති රජ්ජුරුවන්ගේ ප්‍රවෘජ්යාබව දක්වන්නාවූ සර්වඥයන් වහන්සේ :-

තදා සො සංඛ රාජා, පාසාදං රතනාමයං

ජිනපාමොක්ඛ සඞ්ඝස්ස, නියාදෙත්වා පුනාපරං

යනාදීන් මෙසේ වදාළ සේක.

ඒ මෛත්රිම සර්වඥයන් වහන්සේ දම්සක් පැවතුම් සූත්‍ර දෙශනාව කොට ලොක විනයනය කරන්නාවු කාලයෙහි ඒ සංඛ නම් චක්‍රවර්ති රජ්ජුරුවෝත් තමා බොහෝ දවසක් විසූ පස්විසි යොදුන් පමණ රත්න ප්‍රාසාදය බුදුන් ප්රසධාන කොට ඇති භික්ෂු සංඝයා වහන්සේට පිළිගන්වන්නාහු සර්වඥයන් වහන්සේ ඒ ප්රාපසාදයෙහි භික්ෂු සංඝයා වහන්සේ හා සමග සැප සේ වසන පිණීස මෙතැන් පටන් බුදුන්ට සංඝාරාම වන්නේයයි පිළිගන්වා එයින් මත්තෙහි දුගි මගි වර්ණ යාචකයන්ට මහදන් දී නාටක ස්ත්රීවන් සහිත අග්‍රමහිෂීන් හා සමග මහත්වූ රාජානුභාව යෙන් හා අපර්ය් න්තවූ සේනා වාහනයෙන් යුක්තව අනුකෙළ දහසක් මනුෂ්යුයන් හා සමග වහ වහා සම්යික් සම්බුඬ සර්වඥයන් වහන්සේ උතුම්වූ විශිෂ්ටවූ චතුස්සත්යනධර්ම නැමැති හෙරිය දෙශනා කිරීම් වශයෙන් පහරණ සේක. චතුස්සත්යධය පුකාශ කරන්නාවූ ඒ අමෘත හෙරි ශබ්දය අසා එස‍මයෙහි සංඛ නම් චක්රරවර්ති රජ්ජුරුවන්ට සමීපචාරිව සෙවකවූ ක්ෂත්රි‍ය බ්රාරහ්මණ චෛත්යර ශුද්රන අමාත්යාමදි ජන සමූහයා අතුරෙන් එක සත්ත්වයෙකුත් නොහැර ඒ සියලුම අනු කෙළ දහසක් පමණ මනුෂ්ය්යෝ එහි භික්ෂුභාවයෙන් පැවිදි වන්නාහ.

එහෙයින් වදාළහ බුදුහු......

එහෙයින් වදාළහ බුදුහු :- “අථඛො භික්ඛවෙ සංඛෙරාජා යෙ සො යුපො රඤ්ඤා මහාපනාදෙන කාරාපිතො තං යුපං උස්සාපෙත්වා අජක්ධාවසිත්වා දදිත්වා විස්සජ්ජෙත්වා සමණ බ්රාාහ්මණ කපණ්ඬික වණිබ්බක යාචකානං දානං දත්වා මෙත්තේය්යසස්ස භගවතො සන්තිකෙ කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා කාසායානි චත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා අගාරසමා අනගාරියං පබ්බජිස්සති :-මෙසේ සංඛ නම් චක්රාවර්ති රජ්ජුරුවන්ගේ ප්රවවුජ්යාව දක්වා දැන් අවශේෂ වූ දිව්ය- මනුෂ්ය යන්ගේ අභිසමය දක්වන්නාවූ සර්වඥයන් වහන්සේ :

තතො දෙව මනුස්සාව, උපෙත්වා ලොක නායකං
අරහන්ත මග්ග මාරබ්භ, පඤභං පුච්ඡිස්සරෙ ජිනං
යනාදින් මෙසේ වදාළ සේක.

ඉක්බිත්තෙන් සියලු දිව්යා මනුෂ්ය්යෝ නිර්වාණයට අභිමුඛ කොට ලොකවාසීවූ සත්ත්වයා පමුණුවන හෙයින් ලොකනාකවූ සර්වඥයන් වහන්සේ කරා එළඹ “ස්වාමිනි! බුදුරජාණන් වහන්ස! අර්හත්වය නම් කවරේද ? ඒ අර්හත්වයට පැමිණෙන්නෝ නම් කවුරුද ? ඒ අර්හත්වයට පැමිණෙන්නාවූ ප්රයතිපත්තිය කවරේද ?” යනාදීන් උතුම්වූ අර්හත් ඵලය උදෙසා ප්රිශ්න විචාරන්නාහ. එසඳ සර්වඥයන් වහන්සේ ඒ දිව්යම මනුෂ්යදන්ට උතුම්වු අර්හත් ඵලයට පැමිණෙනු පිණිස ඒ අර්හත ඵල ප්රාඳප්තියට උපාය ප්ර්කාශ කරන්නාවූ ප්රපශ්න ව්යාඅකරණය කරණ සේක. ඒ ප්රවශ්න විසර්ජනය හේතු‍කොට ගෙණ අසූකෙළ දහසක් දිව්ය් මනුෂ්යයයන්ගෙන් තුන්වැනි අභිසමය වන්නේය. මෙසේ අභිසමය තුණ වෙන වෙනම දක්වා දැන් ත්‍රිවිධවූ අභිසමය එක්කොට දක්වන්නාවූ සර්වඥයන් වහන්සේ :-

බිණාසවානං විමලානං, සන්ත චිත්තානං තාදිනං
කොට්සත සහස්සානං, පඨමො හෙස්සති සමාගමො-
යනාදීන් වදාල සේක.

එහි කාමාසවය, භාවාසවය, දිඨාසවය, අවිජ්ජාසවය යනාදි චතුරාශ්රසවයන් ක්ෂය කළ හෙයින් ක්ෂීණාශ්රඨව නම් වූ පහවූ රාගාදි ක්ලේශ්මල ඇති හෙයින් නිර්මල වූ ක්ලේශ සංක්ෂොහයක් නැති හෙයින් සන්හුන්නාවූ සිත් ඇති ලාභලාභ යශායග නින්දා ප්රොසංසා සුඛ දුඃඛ යෙහි සමව පැවැත්තාවූ සිත් ඇති බැවින් තාදිගුණයෙන් යුක්තවූ දම්සක් පැවැතුම් සූත්රහ දෙශනාවෙහි දි අර්හත් ඵලයට පැමිණියාවූ කෙළ ලක්ෂයක් භික්ෂූන් වහන්සේගෙන් පළමුවන ශ්රා වක සමාගමය වන්නේය. මේ පළමුවන ශ්රාවවක සන්නිපාතය වන්නේය, තවද ඒ මෛත්රිේ සර්වඥයන් වහන්සේ පළවන වස වැස පවරන්ට සිටි පසු සියලු දිව්යත මනුෂ්ය‍යන් පවුරුණු ඝොෂාව කළ කල්හි සංඛ නම් චක්ර වර්ති රජ්ජුරුවන් හා සමග එහි භික්ෂු ප්රුව්රළජ්යාංවෙන් පැවිදිව රහත්වූ අනු කෙළ දහසක් රහතුන් වහන්සේ හා සමග විශුඬි පවාරණයෙන් පවරණ සේක. මේ දෙවෙනි ශ්රා්වක සන්නිපාතය වන්නේය. තවද යම් සමයෙක්හි ඒ මෛත්රීව සර්වඥයන් වහන්සේ පිනි බින්දු නම් හිම බින්දු සමූහයට වාසයස්ථාන බැවින් හිමාලය නම්වූ වනයෙහි ඇතුළට වන් වන් සත්ත්වයන් කළු වැල් ආදිවූ මූල ගන්ධයෙන්ද, සඳුන් ආදි සාරගන්ධයෙන්ද, සරළාදි ‍‍ඓග්ගු ගන්ධයෙන්ද, ලමඟ සුඹුලු ආදි තව ගන්ධ යෙන්ද, ගිවුළු ආදි පපටිකා ගන්ධයෙන්ද, සදොළ මල ආදී රස ගන්ධයෙන්ද, තමාල පත්රාවදි පත්ර ගන්ධයෙන්ද, නාගකුංකුමාදී පුෂ්ප ගන්ධ යෙන්ද, ජාති ඵල තක්කොලාදී ඵල ගන්ධයෙන්ද, සකල ගන්ධ යෙන් මිශ්ර වූ සුගන්ධ ගන්ධයෙන්ද යන මේ දසවිධවූ සුගන්ධයන් සම්බන්ධව උන්මාදය කරවන හෙයින් ගන්ධමාදන නම්වූ පර්වත යෙහි ස්වර්ණ පර්වතය ඇතුළෙහි පිහිටි රජතමය ප්රාාක්හාරයෙහි ගණයා කෙරෙන් තමන් වහන්සේ වෙන් කොට ගැන්මයයි කියන ලද කායවිවෙකය, කාමච්ඡන්දනීවරණාදී ක්ලේශ ධර්මයන් කෙරෙන් දුරුව, රූපාවචර අරූපාවචර සමාධි ඉපදවීමයයි. කියනලද චිත්ත විවේකය, ස්කන්ධොපධි ක්ලේ‍ශොපධි ආදියෙන් දුරුවූ බැවින් නිර්වාණ ධර්ම සංඛ්යාදත උපධි විවේකය යන මේ ත්රිආවිධ විවෙකයෙන් යුක්තව වාසය කරණ සේක් සන්හුන්නාවූ සිත් ඇති ඉෂ්ටානිෂ්ටායෙහි නිර්විකාරිවූ රාජ මලාදිය දුරුකළාවූ චතරාශ්රනවයන් ක්ෂය කළාවූ අර්හත් ඵල පුශ්න ව්යාවකරණයෙහි දී සංසාර බන්ධනයෙන් මිදුනාවු අසූකෙළ දහසක් ක්ෂිණාශ්රාව භික්ෂූන් වහන්සේ හා සමග ආරම්මණාදින් ස්මරණය කන්නාවූ අර්ත්ථයෙන් ධ්යාජන යයි ලබන ලද නම් ඇති රූපාවචර ධ්යා්නයට අනුලොමය, ප්රතති ලොමය, අනු ලොමද්ර තිලොමය, උහතො වර්ධනය, මඞ්ය සංක්ෂෙපය යන පංචක නයින් සමවදනා සේක. ආරම්මණුපනිධ්යානයෙන් ධ්යාටන ක්රීධඩාව කරණ සේක. නීවරණාදි පසමිතුරන් දවන්නාවූ අර්ත්ථයෙන් ධ්යා න යයි ලබන ලද නම් ඇති ඵලසමාපත්තියට සමවදනා සේක්, විදර්ශනාවට පටන් ගෙණ ඵලසමාපත්තියට සමවැද ලක්ෂණුපනිධ්යානන යෙන් ධ්යාටන ක්රීාඩාව කරණ සේක. මේ තුන් වැනි ශ්රා්වක සන්නි පාතය වන්නේය. මෙසේ ත්රි ප්රඞකාරවූ ශ්රාාවක සන්නිපාතය දක්වා ඉක්බිති ඒ සර්වඥයන් වහන්සේගේ පිරිවර භික්ෂුන් හා චාරිකාදිය ද දක්වා වදාළ සේක.

මතු සම්බන්දයි ....
මෙම ලිපි පෙල සරල සිංහලෙන් පල කිරීමට අදහස් කල නමුදු මෙහි ඇති වචන සිංහලට පෙරලීමට අපහසු නිසා මෙය උපුටා ගත් ආකාරයෙන් පළකර ඇත. මෙය සිංහලට පෙරලිමට උදව්කර හැකි වියත් තෙරනමක් හෝ වෙනත් අයෙක් වේ නම් අපට දැනුම් දෙන්න...



තෙවන කොටස



එසමයෙහි පූර්වෙනිවාසානුස්මෘතිඥානය, දිව්යං චක්ෂුරභිඥානය, දිව්ය ශ්රොත ඥානය. සියලු සත්ත්වයන්ගේ චෙතො පරිච්ඡෙදක ඥානය, සෘඞිවිධ ඥානය, ආශ්රනවක්ෂයකර ඥානය යන මේ ෂට් අභිඥාවන් ඇති අධිෂ්ටාන සෘඬිය, විකුර්වණ සෘඬිය, මනොමය සෘඬිය, ඥාන විප්ථාර සෘඬිය, සමාධි විප්ථාර සෘඬිය, අර්ය්යක් සෘඬිය, කර්ම විපාක සෘඬිය, පුඤ්ඤාවතො සෘඬිය, විජ්ජාමය සෘඬිය, ඒ ඒ භාවනාදිමය යොනිසොමනස්කාරාදියෙහි සම්යජක්ප්රකයොගප්ර ත්යනයයෙන් සමෘඬවන්නාවූ සෘඬිය යන මේ දශවිධ සෘඬින් සමන්විත බැවින් මහත්වූ සෘඬි ඇති කෙළ ලක්ෂයක් පමණ ක්ෂිණාශ්රනවයන් වහන්සේ හැම කල්හිම ලොක ස්වාමිවූ මෛත්රී් සර්වඥයන් වහන්සේ පිරිවරා ඇවිදිනා සේක. තවද අවිපරිත ස්වභාවයෙන් අර්ත්ථාදීන් වෙන් වෙන් කොට ඒ ඒ ධර්මයෙහි ප්ර.භෙදගතව පවත්නාවූ ඥානය පටිසම්භිදා නම් වන බැවින් එබඳු අත්ථ පටිසම්භිදාය, ධම්ම පටිසම්භිදාය, නිරුත්ති පටිසම්භිදාය, පටිහාණ පටිසම්භිදාය යන චතු පටිසම්භිදායෙහි දක්ෂවූ, නිරුත්ති පටිසම්භිදාවට පැමිණි හෙයින් ම ඒ ඒ ව්යතවහාර කොට්ඨාස යෙහි සමර්ථ වූ ප්ර ගුණ වාවොද්ගතවූ ත්රිනපිටක බුඬ වචනය ඇති බැවින් බහුශ්රැතවූ පර්ය්ප්ති සහිත සතරමග සතරඵල නිර්වාණය යන නව ලොකොත්තර සඬර්මය දරණ හෙයින් ධර්මධරවූ දෙවි මිනිසුන් සහිත ලොකයෙහි පුසිද්ධ බැවින් ව්ය්ක්තවූ උත්තප්රටකාර ගුණයෙන් යුක්ත බැවින් හා සීලාදි ගුණයෙන් යුක්ත බැවින් සංඝ සොභනවූ ඒ අර්ය්කාරයන් වහන්සේ හැම කල්හි සර්වඥයන් වහන්සේ පිරිවරා ඇවිදිනා සේක.
තවද, කිසිසේත් ආ‍රොභ පරිනාභයෙන් හා විශේෂ රූපයෙන් යුක්තවූ පට සිවුරු දුහුල් සිවුරු ආදි මට සිලුටු සිවුරු දරන්නාවූ ගන්නාලද මැණික්වන් පාත්රා ඇති ශරීරයෙහි බහා තිබෙන්නාවූ අව‍ශේෂ පරිෂ්කාරයන් ඇති දුශ්ශීල භික්ෂුහු ශිලාදිය විරහිත බැවින් විචිත්රනචිත්රා කර්මාන්තයෙන් අලංකෘතව අමෙඬ්යහයෙන් සම්පූර්ණවූ සටයන් මෙන් සිංහ සම් පොරවනලද කොටළුවන් මෙන්ද, සුවඳ රත්හැල් බහු එහි බොල් මෙන්ද අන්තසාරයක් නැත්තාහ. ඉඹුල්රුක් ආදීවූ බොරුහර ඇති රුක් ආදිය මෙන්ද, අභ්භ්ය්න්තර ශුද්ධියක් නැති හෙයින් සාරයක් නැත්තාහ. දෞශ්ශිල්ය ගූථයෙන් සම්පූර්ණ හෙයින් ශ්රිමණ ගද්රැභයහ. අබ්භ්ය්න්තරයෙහි ශිලාදි කිසි සාර වස්තු වක් නැති හෙයින් ශ්රිමණ ඵලාඵලයහ. අබ්භ්යශන්තර ශුද්ධියක් නැති හෙයින් අන්තො පූතිහු. සත්තයෙන් වැහෙන්නාවූ මේ තෙල් බඳනක් මෙන් නිරන්තරයෙන් වැහෙන්නාවූ ක්ලෙශාශුචි ඇත්තාහ. ගවර වළක් මෙන් පුතිකුලයහ. සියලු ලොවැසියන්ගේ කුසල් නැමැති බඩු සොරා ඇරගන්නාවූ මහසොරුන් වැනියහ.

දෙකෙළවර ගිනිගත් මැද අමෙඬ්යඩයෙන් වැකුණු සොහොන් පෙණෙල්ලකට බඳු උපමා ඇත්තාහ. සැඟවුනාවූ ස්වර්ගමොක්ෂ මාර්ගයන් ඇත්තාහ. එලිකොට තබනලද නරකාදී සතර අපාය මාර්ගයන් ඇත්තාහ. නරකගතියට පෙනෙහෙලි වැනි වූහ. ප්රීත්යර වෙක්ෂා කිරීම් නැති බැවින් හා සාදැහැ ඇත්තන් දුන් චිවරාදි චතුර් විධ ප්රපත්යර සිල විපන්නව සිට අනුභව කරණ හෙයින් ථෙය්ය් පරිභොග ඇත්තාහ. ශාසනයට නුසුදුසු පුතිපත්තියෙහි යෙදෙන හෙයින් බුදුන් විසින් නින්දා කොට හරණ ලදහ. නිරන්තරයෙන් උද්වෙගට පැමිණෙන සිත් ඇත්තාහ, අග්ගික්ඛන්ධොපම සූත්රනයෙහි වදාරණ ලද දුක් පිළිගන්නට යොග්ය්යහ. කරුණා පරයන්ගේ කරුණාවට වස්තුවූහ. අශ්රුමණව ශ්රගමණ ප්රාතිඥා ඇත්තාහ. සියලු සත්ත්වයන් විසින් කරනලද නින්දාවට භාජනයහ.

මෙබඳු දුශ්ශීල පුද්ගලයෝ..
මෙබඳු දුශ්ශීල පුද්ගලයෝ සංඝසභා හොබවන්නාහු නොවෙති. ඔහු ශාලික්ෂෙත්රීය දුෂ්යං කරන්නාවූ බොඩහමු ආදී තෘණ ධාන්ය යක් මෙන් සංඝයා දූෂණ කරන්නාහ. එබඳු දුශ්ශීල භික්ෂුන් ඒ සංඝ පර්ෂත්හි නැති බැවින් ඒ සියලු ක්ෂිණාශ්රනව භික්ෂූන් වහන්සේ සංඝ සොභන නම් වන සේක. මෙබඳු සංඝ සොභනවූ කෙළලක්ෂයක් රහතුන් වහන්සේ නිරන්තරයෙන් ඒ මෛත්රීහ සරවඥයන් වහන්සේ පිරිවරා ඇවිදිනා සේක.

තවද, රූපාදී ෂඩාලමඛනයෙහි පවත්නාවූ වක්ෂුන්ද්රිතයාදී ෂඩෙන්ද්රියයන් මනාකොට දමනයෙහි ලූ බැවින් සුදන්තවූ විශේෂවත් ශිලාදී ගුණයෙහි ඇලුන බැවින් හා ගම්භිරාණ්යව සෙනාසනයෙහිත් උත්කෘෂ්ට කුසල ධර්මයෙහිත් උකටලී බව කරන්නාවූ ක්ලෙශයන් ප්රසහීණ කළ බැවින් සර්වඥ ශාසනයෙහි ඇලුනාවූ තමන් වහන්සේ සුදුසු ශ්රාෙවක පාරමිතා ඥානයෙහි මස්තක ප්රාලප්තවූ බැවින් ප්රනඥාවන්ත වූ ක්ෂිණාශ්රරවයන් වහන්සේ හැම දවස් ඒ මෛත්රීප සර්වඥයන් වහන්සේ පිරිවරා ඇවිදිනා සේක.

තවද, ඒ මෛත්රීඇ සර්වඥයන් වහන්සේ ඡන්දාදීවශයෙන් අගතියට නොයයන සේක් තමන් වහන්සේ බඳු ඡන්දාදියෙන් අගතියට නොයන්නාවූ භික්ෂුන් වහන්සේ විසින් පිරිවරන ලද සේක. තමන් වහන්සේ ඉෂ්ටානිෂ්ටයෙහි අකම්ප්ය ස්වභාවයට පැමිණිසේක් තමන් වහන්සේ බඳු ඉෂ්ටානිෂ්ටයෙහි අකම්ප්ය ස්වභාවයට පැමිණියාවූ භික්ෂුන් වහන්සේ විසින් පිරිවරණ ලද සේක. තමන් වහන්සේ සංසාරයෙන් හා ක්ලෙශ සාගරයෙන් එතරවූ සේක් තමන්වහන්සේ බඳු සංසාර සාගරයෙන් හා ක්ලේශ සාගරයෙන් එතරවූ භික්ෂුන් වහන්සේ විසින් පිරිවරණ ලද සේක. තමන් වහන්සේ චක්ෂුරින්ද්රි්යාදි ෂඩෙන්ද්රි යයන් දමනයෙහි ලු සේක් තමන් වහන්සේ බඳ්රව චක්ෂුරින්ද්රි්යාදි ෂඩෙන්ද්රි‍යයන් දමනයෙහි ලූ භික්ෂුන් වහන්සේ විසින් පිරිවරන ලද සේක. තමන්වහන්සේ සකල ක්ලෙශයන් සන්හිඳවූ බැවින් ශාන්තවූ සේක්, තමන් වහන්සේ බඳ්රක සකල ක්ලෙශයන් සන්හිඳවූ ශාන්තවූ භික්ෂුන් වහන්සේ විසින් පිරිවරන ලදසේක. තමන් වහන්සේ ක්ලෙශාග්නීන් නිවියාවූ සිත් ඇති සේක් තමන් වහන්සේ බඳු ක්ලෙශාග්නීන් නිවියාවූ සිත් ඇති සේක් තමන් වහන්සේ බඳු ක්ලෙශාග්නීන් නිවියාවූ සිත් ඇති භික්ෂුන් වහන්සේ විසින් පිරිවරණ සේක.

මෙසේ උක්තප්ර්කාර ගුණ සමූහයන් ඇති සියලු සත්ත්වලොකයාහට අනුකම්පා කරන්නාවූ සකල ලොකර්ත්ථ සිඬියට කාරණව සිටි මහාදයා සංඛ්යාකත කරුණා ඇති බැවින් මහාකාරුණිකවූ දෙපා ඇති සියලු සතුන්ට උතුම් වූ බැවින් ද්වීපදොත්තමවූ ඒ මෛත්රීව සර්වඥයන් වහන්සේ තමන්වහන්සේ බඳු සියලු ගුණ ගණාංගයෙන් සම්පූර්ණ වූ ශ්රාරවක සංඝයා වහන්සේ විසින් පිරිවරණ ලදුව සියලු සත්ත්වයන් සංසාර දුක්ඛයෙන් උඩ නඟන සේක් රාගාග්නි ආදි එකාදශාග්නිය නිවා උතුම් මාර්ගඵල නැමැති ජලයෙන් දිව්යව මනුෂ්යනයන්ගේ ලය සිහිල් කරණ සේක් ගම් නියම්ගම් රාජධානි සැරසරා ඇවිදිනා සේක.

තවද, ඒ සර්වඥයන්වහන්සේ සතර සම්යමක් ප්රසධානය, සතර සෘඬිපාදය, පංචෙන්ද්රිකය, පංචබලය, සප්තබෞඞ්යාංරගය, ආර්ය්ෘඬි අෂ්ටාංගික මාර්ගය යන මේ සත්තිස් බොධි පාක්ෂික ධර්ම නැමැති හෙරිය පහරණ සේක්, චතුස්සත්යි ධර්ම නැමැති ශංඛ නාදය පවත්වනසේක් නවවිධ ලොකොත්තර ධර්ම නැමැති යාගය ප්රැකාශ කොට වදාරණ සේක්, එක් පණස් කුශල ධර්ම නැමැති ධ්වජයත් නඟනසේක්, ගම්නියම් ගම් රාජධානියෙහි සැරිසරා වඩනා සේක තවද ඒ සර්වඥයන් වහන්සේ යම්සේ සිංහයාගේ නාදය සමානජාති ඇති සත්ත්වයන්ට සොම්නස් උපදවාද, හීන ජාති සත්ත්වයන්ට භය සන්ත්රාඒස උපදවාද, එපරිද්දෙන්ම සර්වඥයන් වහන්සේගේ නාදය අවිපරිත දෘෂ්ටි ඇති කල්යාදණඞ්යාඋශය ඇති උත්තමවූ පුද්ගලයන්ට සොම්නස් උපදවන්නේය. අනිත්යානදියෙහි නිත්යායදී පරිකල්පනා ඇති අනුත්ත මඞ්යා.ශ ඇති ලාමක සත්ත්වයන්ට භය සන්ත්රානස උපදවන්නේය. එහෙයින් සිංහයාගේ නාද බඳු නාද ඇති සේක.

මතු සම්බන්දයි ....
මෙම ලිපි පෙල සරල සිංහලෙන් පල කිරීමට අදහස් කල නමුදු මෙහි ඇති වචන සිංහලට පෙරලීමට අපහසු නිසා මෙය උපුටා ගත් ආකාරයෙන් පළකර ඇත. මෙය සිංහලට පෙරලිමට උදව්කර හැකි වියත් තෙරනමක් හෝ වෙනත් අයෙක් වේ නම් අපට දැනුම් දෙන්න...


විල්ගම්මුළ මාහිමියයන් විසින් රචිත අනාගත වංශය ඇසුරිනි




අපේ බෝසතාණන් වහන්සේ එක් අවස්ථාවක රජකෙනෙක්ව ඉපදුනා. මෛත්‍රී බෝසතාණන් වහන්සේ එතුමාගෙ ඇත්හලේ ඇතුන් හික්මවන ඇත් ගොව්වා උනා. දිනක් රජු ඇතා පිට යද්දි ඇතාට ඇතින්නියකගේ ගද දැනී කැලයට පැන දිවූ අතර රජු ගසක එක්ලී බේරුනි. 
මින් චෝදනාව ආවේ ඇත් ගොව්වාටය. ඇතුන් ඔහුට අවනත නැතිබව රජු විසින් දෝෂාරෝපණය කරන ලදි. ඇතා දින කිහිපයකින් සිය අවශ්‍යතා සපුරාගෙන නැවත ආවේය. ඒ අවස්ථාවේත සිට ඉතා කීකුරුව ඇත්ගොව්වා සමග කටුයුතු කලේය. ඇත්ගොව්වා සිය ඇතා කීකරු බව පෙන්වීමට රජු කියන සෑම දෙයක්ම ඇතා ලවා කර පෙන්වීය. එහෙත් රජු සෑහීමට පත් නොවීය. අවසානයේදී ගිණිගෙන දිලිසෙන යකඩ ගුලියක් ඇතාට හොඩයෙන් ගන්නට කීවේය. ඇතා ඇත්ගොව්වාගේ අණ පරිදි කදුලු පිරි දෙනෙතින් එයද කලේය. හොඩ චිරි චිරි යන හඩින් පුපුරද්දිත් ඉවසා සිටියේය. පසුව වහා එය අත්හරින්න යයි කී විට එය අත් හැරියේය.මේ කීකරු ඇතාද අකීකරු ඇතෙකු මෙන් රාගයෙන් මත්ව ගිය අයුරු සැමට ප්‍රකට විය.එදා ඒ ඇතු නම් කාශ්‍යප මහරහතන් වහන්සේය.
මෙහි විපාක ලෙස ඇත්ගොව්වා මෛත්‍රී බුදුන්ද විපාක ලබයි.අනාගතයේ මෛත්‍රී බෝසතාණන් වහන්සේ බුදුවී වේහාර පර්වත පාමුලට වැඩි විට කාශ්‍යප මහරහතන් වහන්සේගේ දේහය පර්වත අතර සැගවී තිබී ශ්‍රී හස්තයට ගෙන පෙන්වන්නේය.
එනම් මහා කාශ්‍යප හිමියන්ගේ සිරුර ආදාහනය කරන්නේ මෛත්‍රී බුදු හිමියන් විසිනි. ඒ ආදාහනය කරන්නේ ශ්‍රී හස්තය මත තබාගෙනයි. එහි ගිණි සැරට බුදුහිමියන්ගේ ශ්‍රී හස්තය දැවී ඒ මත දිය බුබුලක් පැන නගිනවා. එහි ඵල විපාක ලෙස බුදුහිමියන් පිරිනිවන් පානවා. 
බුදු උනත් පෙර කල අකුසල කරම් ඵලදෙනබව මින් පැහැදිලිවේ. නුවනැත්තෝ සිහිබුද්ධියෙන් සසර ගමන ජයගනිත්වා‍.අනන්ත වූ ගුණ ඇති බුදුවරයෙකුටවත් තමන් පෙර කල කර්ම විපාක වලින් ගැලවිය නොහැක.එසේනම් අප ගැන කුමන කතාද?


(මතක තබා ගත යුතුය - අපගේ ගෞතම බුදු සසුනේ ධුතාංගධාරී භික්ෂූන් අතරින් අග්‍රස්ථානය ලැබූ කාශ්‍යප මහරහතන් වහන්සේගේ දේහය අදටත් පර්වත අතර සැගවී පවතී.එය ආදාහනය කෙරෙන්නේ මතු බුදුබව ලබන මෛත්‍රී බුදුන්ගේ කාලයේදීය)

නිර්මල බුදුදහම(Nirmala Budu Dahama)
.